Oyun bir çocuk için neden önemlidir? Freud'un oyun kuramý nedir? Freud a göre oyun ne zaman biter

Oyun, genellikle iyi vakit geçirmeye yarayan, eðlendirici ve bu sebeple bazen bir eðitim aracý olarak da kullanýlabilen etkinlik. Oyun, ücret karþýlýðýnda yapýlan iþlerden ve estetik ya da ideolojik unsurlarýn bir ifadesi olan sanattan farklýdýr. Buna karþýn net bir ayrým da yoktur: Profesyonel oyuncularýn rekabet ettiði spor müsabakalarý, mahjong, solitaire ya da bazý video oyunlarý buna örnek gösterilebilir.

Platon; Bir insaný tanýmak için onunla bir yýl sohbet edeceðine, bir saat oyun oyna demiþtir. Oyun, ailelerin ve eðitimcilerin çocuðu tanýmada, anlamada ve eðitimde en önemli yöntemidir. Birçok anne baba çocuðu ile oyun oynamakta ve farkýnda olmadan bazý davranýþlarý kazandýrýrken oyunu kullanmaktadýr. Týpký yemeði kendi baþýna yemekte zorlanan bir çocuða yemeðin Tren, uçak geliyor! diye eðlendirici hâle getirilmesi, uykuya dalmakta zorlanan bir çocuða oyuncak bebeklerle uyku zamanýnýn hatýrlatýlmasý vb. gibi oyun çocuðun olduðu her yerde vardýr.

Çocuklar oyun yoluyla baþ edemediði duygularý ve yaþadýðý zorluklarý yeniden canlandýrma yaparak deneyimler ve bu duygularýn ya da zorluklarýn üstesinden gelmeye çalýþýr. Kendilerini oyuncaklarla ifade ettikçe yaþadýðý duygularý dýþa vurmaya baþlar. Her çocuk oyun içinde adeta yaratýcý bir yazar gibi hareket edebilir, oyunda kendisine ait bir dünya yaratabilir ya da dünyasýný, kendisini hoþnut edecek bir biçimde yeniden yaratabilir.

Piaget'e göre ise oyun bir uyumdur. Oyunlar, çocuklarýn kendi seçtikleri ya da gruptaki bazý öðrencilerin seçtikleri ve kendilerine göre saðlam kurallarý olan eylemlerdir.

Freud'a göre oyun, çocuðun farkýnda olmadýðý iç güdü ve duygularýný yansýttýðý deneyimleridir. Çocuk oyun içerisinde iç güdüleri doðrultusunda tamamen kendi kiþiliðini sergiler. Çocuðun hayalleri, fantezi dünyasý oyunlarda ortaya çýkar. Oyun aslýnda çocuðun duygu dünyasýnýn yansýmasýdýr. Oyun duygularýn dýþa vurumu için vardýr. Ancak benlik geliþip mantýksal düþünme etkin olduðunda oyun çaðý son bulur.

Çocuklar; kavramlarý, cisimleri, toplumsal kurallarý, haklarýný ve mücadele etmeyi oyun içerisinde algýlar, sonra anlar, en sonunda öðrenir ve geliþtirir. Oyun; fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal yönden çocuðu etkiler ve geliþmesine katkýda bulunur.

Çocuk oyun yoluyla koþar, zýplar, týrmanýr, küplerini sýralar veya legolarýný birleþtirir. Tüm bunlarý yaparken ince ve kaba motor becerilerini de desteklemiþ olur.

Oyun; düþünme becerisi gerektirdiði için, çocuklarýn biliþsel geliþimini de destekler. Çocuk, kazanmak için planlama ve hesaplama yapar. Nasýl oynamasý gerektiðini ve rakibinin hamleleri ile nasýl baþ edeceðini düþünür. Gizli saklanma yerleri bulmak, taþý tam seksek karelerinin içine atmak için planlama yapmak, topu atarken hýzýný ve açýsýný ayarlamak gibi farkýnda olmadýðý biliþsel hesaplamalar yapar. Bu sayede zihin geliþimi aktif olur.

Oyun içinde kazanmayý da kaybetmeyi de öðrenirken ayný zamanda çeþitli duygularý deneyimler. Arkadaþlarýnýn duygularýný anlamaya ve gözlemeye baþlar. Böylece duygudaþlýðýn temelleri oyun yoluyla atýlmýþ olur. Arkadaþlarýyla oyun oynayan çocuklar; sýra beklemeyi, kurallara uymayý ve birbirlerine saygý göstermeyi öðrenir. Çevresinde neler olduðunu öðrenir, toplumun bir parçasý olur ve sosyalleþir. Oyun, çocuk için öðrenme ortamýdýr ve çocuk oynadýkça duyularý, yetenekleri ve becerileri; iþitsel algý, yakýnlýk-uzaklýk algýsý, denge, hizalama vb. geliþir çünkü oyun çocuðun duyduklarýný, gördüklerini uyguladýðý, öðrendiklerini geliþtirdiði bir ortamdýr.

Oyuncak Seçimi ve Önemi
Oyuncak seçiminde çocuðun yaþý en belirleyici ölçüttür. Yeni doðan bir bebeðin ilk oyuncaðý kendi bedenidir. Çocuðun yaþý, ne oynayacaðýnýn dýþýnda ayný zamanda nasýl ve kimle oynayacaðýný da belirler. Bunun yaný sýra oyuncak alýrken oyuncaklarýn farklý geliþim alanlarýna hitap etmesine de özen gösterilmelidir. Önemli olan çocuðun ne kadar oyuncaða sahip olduðu deðil, sahip olduðu oyuncak ile ne kadar doyurucu bir þekilde oynayabildiðidir. Evdeki makarnalar, mercimekler, kâðýttan yapýlan uçaklar ve gemiler de çocuðun zevkle oynayabileceði oyuncaklar olabilir. Çocuða önündeki oyuncaklardan bir tanesini seçmesi, seçtiði oyuncak ile oynadýktan sonra diðer oyuncaða geçmesine fýrsat verilmesi, çocuðun dikkatini bir oyuncakta toplamasýna yardým edeceði gibi kurallý oynamasýný da teþvik edecektir.

Anne Babalara Öneriler

• Oyun oynayan çocuðun oyunu birdenbire kesilmemeli, oyununu tamamlamasý için önceden bilgi verilmelidir.
• Oyuncak alýrken farklý geliþim alanlarýna hitap etmesine dikkat edilmelidir.
• Benzer oyuncaklardan çok fazla almak yerine, çocuðun farklý oyunlar kurabileceði çok amaçlý oyuncaklar tercih edilmelidir.
• Oyuncaklarýn mutlaka satýn alýnmasý gerekmez, çocuðunuz ile birlikte çeþitli oyuncaklar yapabilirsiniz.
• Çocuðunuzun oynadýðý oyuncaklara ilgisi azaldýðý zaman, bir süre ortadan kaldýrýp daha sonra tekrar çýkarabilirsiniz.
• Çocuðunuzla karþýlýklý oturarak, sadece çocuðunuz ve oynadýðýnýz oyunla ilgilenerek oyunlar oynayýnýz.
• Çocuðunuzla oyun oynayarak ona yaklaþma ve duygularýný tanýma imkâný bulabilirsiniz.

Unutulmamalýdýr ki oyun çocukla iletiþim kurmanýn en etkili yoludur.