Bilinçli teknoloji kullanımı için neler yapılmalı?

Sevgili veliler; son yıllarda teknoloji hayatımızın en önemli parçalarından biri haline geldi.İnternet, bir bilgiye temas eden ve o bilgiyi kullanan insan sayısını değiştirdi ve çocukları bilgilendirmek, eğitmek ve güçlendirmek için inanılmaz fırsatlara sahip olan bir araç olmasının yanı sıra çocuklar için potansiyel riskleri olan bir araç olarak hayatımızda oldukça önemli bir rol almaya başladı.

Günümüzde hayatımızdan teknolojiyi tamamen çıkartmak mümkün değil; ancak bilinçli ve verimli kullanarak teknolojinin olumsuz yanlarından kendimizi ve çocuklarımızı koruyabilir ve teknolojinin fırsatlarından olumlu bir şekilde yararlanabiliriz.

Anne - babaların bu aracın güvenli kullanımı için çocuklarına yol gösterme sorumluluğunu üstlenmesi bu süreçte oldukça önem taşımaktadır.Bu nedenle teknolojinin doğru kullanımı ile ilgili sizler için öneriler hazırladık. Umarız bu çalışma sizin ve çocuğunuzun teknolojiyi bilinçli kullanması konusunda size yardımcı olur.

Teknoloji kullanımı ile ilgili ebeveynlere öneriler

Öncelikle yaş gruplarına göre çocuğun teknolojik alet kullanımı konusunda bilgi sahibi olmak önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda;
3 yaştan küçük çocukların ekrana maruz kalmamaları,
6 yaştan küçük çocukların bilgisayar ve konsol oyunlarını oynamamaları,
9 yaştan önce çocukların interneti yetişkin kontrolü dışında kullanmamaları,
12 yaştan önce çocukların sosyal medya platformlarında yer almamaları ve kendilerine ait sosyal medya hesapları olmaması gerektiği,
12 yaşında sonra ise ebeveyn gözetiminde ve zaman sınırlaması ile sosyal medyaya erişmelerine izin verilmesi gerektiği önerilmektedir.

Anne ve baba kesinlikle çocuğa teknoloji kullanımı konusunda rol modelolmalıdır. Yemek sırasında ya da sizin ilginize ihtiyaç duyduklarında telefonunuzu kenara koyarak çocuğunuzun önünde kendi farkındalığınızı göstermeniz gerekmektedir.

• Çocukları yaşlarına uygun oyun ve oyuncaklara yönlendirmeli çok erken yaşlarda teknolojik aletler hediye olarak çocuklara sunulmamalıdır.
• Fırsat bulunan tüm vakitlerde teknolojik aktiviteye yönelmeyi engellemek için birlikte geçirilen vakitlerin yeterli ve doyurucu olmasında, eğer çocuk ergenlik döneminde ise arkadaşları ile ev dışı aktivitelere fırsat vermede yarar vardır.Şartlar uygun olduğu sürece temiz havada vakit geçirmelerine imkan sağlanması oldukça faydalıdır.
• Üniversite çağına gelene kadar bilgisayarın çocuğun odasında olmasındansa oturma odasında olması çocuğun internetteki etkinliklerini gözlemleyebilmek için etkili olabilir.Aile içinde o hafta internetten yararlı hangi bilgilerin öğrenildiğiyle ilgili paylaşım konuşmaları yapılabilir.
• Teknolojik cihazların kullanım kurallarının nedenleri ve bu cihazların insan üzerindeki olumlu ve olumsuz yönleri açıklanmalıdır. Nasıl ki çocuklarımıza sosyal iletişimlerinde, arkadaş ve grup seçimlerinde uyarı ve tavsiyelerde bulunuyorsak teknoloji kullanımı için de bulunulmalıdır.
• Teknoloji kullanırken çocuğun neler yaptığı izlenmeli ve iyi hatta kalıp tehlikeli bir durumla uğraşmayana kadar sessizce izlenmeye devam edilmelidir. Çocuğunuzu, sanal ortamda tanımadığı kişilerle iletişim kurmaması, ailevi ya da kişisel bilgileri ya da fotoğraflarını paylaşmaması konusunda güvenlik ile ilgili bilgiler verilmelidir.
• Küçük çocuklarla birlikte internette sörf yapmak ve hangi sitelere girileceğine bakmak güvenli internet kullanımını öğretmek için önemlidir.
• Çocuğun bilgisayar başında neler yaptığı gözden geçirilerek, hangi siteleri kullandığı internet geçmişi ile araştırılabilir. (Ayrıca bilgisayara internet filtresi eklenerek bu filtre sıkça güncellenmelidir.)
• İnternet tarayıcısının açılış sayfasının ebeveyn tarafından belirlenmesi, güvenli ve sakıncalı yerlere yönlendirmeyen bir sayfa olduğundan emin olunması önem taşımaktadır.
• Kendisini rahatsız edecek bir durumla karşılaştığında bir yetişkinden yardım istemesini çocuğunuza sıkça anımsatılmalıdır. Çocuk böyle bir durumu paylaştığında ya da ebeveyn kendisi bunu fark etiğinde cezalandırmak çocuğun sonraki zamanda bu durumu ebeveynden gizlemesine neden olabilir. Ceza yerine uygun davranışı anlatmak ve gerekli önlemleri almak takibi yapmak daha etkili olmaktadır.
• Kişinin kendisiyle ilgilenen, ona zaman ayıran yakınlarının olmaması, çok fazla boş vaktine karşılık bir amacının bulunmaması, sanat, spor gibi uğraşlara zaman ayırmaması, kendisini rahatça ifade edebileceği arkadaşlarının olmayışı, sosyalleşme sürecinde ilk adımı atma, kendini ifade etmede çekingenlik, utangaçlık gibi durumlar kişinin duygu ve düşüncelerini ailesi ve arkadaşları yerine hiç tanımadığı insanlarla paylaşmasına yol açabilir. Bu nedenle çocuklarımıza onların yanında olduğumuzu hissettirmek son derece önemlidir.
• Teknoloji ve kullandıkları teknolojik aletler konusunda bilgi sahibi olmak, çocukları anlamak ve nelerden keyif aldıklarını öğrenmek konusunda işe yarayabilir.
• Ayrıca teknolojinin (tablet, cep telefonu vb.) ev dışında (arabada, restoranda, misafirlikte vb.) kullanılıp kullanılmayacağı ve ne kadar süre ile kullanılacağına dair ortak karar alınmasında da yarar vardır.
• Son olarak, anne baba olarak çocuklarla “teknolojik araçlarla zaman geçirilebileceğine” dair ortak noktada buluşmak ve sözleşme yapmak işe yarayabilir. Çocuk kuralların uygulanmadığını hissederse isteklerini giderek artırmaya devam edecektir. Bu nedenle sözleşmede süre, süreyi aşarsa ne olacağı yer almalı; kurallar uygulanabilir olmalıdır. Örnek olarak sizin için hazırladığımız aşağıdaki sözleşmeyi kullanabilirsiniz. Bu konularla ilgili dilerseniz Rehberlik Bölümümüz ile iletişime geçebilir, yardım alabilirsiniz.

Kaynakça
Batur, Z., Uygun, K. (2012). İki Neslin Bir Kavram Algısı: Teknoloji. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 74 - 88.
Ögel, K. (2012). İnternetin Psikolojisini Anlamak ve Bağımlılıkla Başa Çıkmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Prensky, M. (2001). DigitalNatives, DigitalImmigrants .From On theHorizon, 9 (5), 1-6.
http://www.npr.org/sections/ed/2016/01/06/461920593/kids-and-screen-time-a-peek-at-upcoming-guidance