Sýnav kaygýsý nasýl giderilir? Sýnavdan düþük alma korkusu nasýl yenilir?

Kaygý “kiþiliðin” sýnanabilir ve deðeri inip çýkabilir bir varlýk olduðu yanýlgýlý inancýnýn, pahalý bir bedelidir.
Pahalýdýr, çünkü bize verilmiþ yaþamý, olmayan ve olmayacak bir kiþilik deðeri peþinde harcatýr.
Pahalýdýr, çünkü risk alma ve yaþama cesaretini sömürür.
Pahalýdýr, çünkü bizi hata yapmaktan korkan biri haline getirir.
Pahalýdýr, çünkü potansiyelimizi kullanýp geliþmemizi engelleyip, durmamýzý ve gerilememizi saðlar.
Pahalýdýr, çünkü þimdiki zamanýmýzda deðil, geçmiþte ve gelecekte tutar.

Yaþamýn her döneminde karþýlaþýlabileceðimiz sýnav kaygýsýný, öðrencilik döneminde yaþananlar üzerinde yoðunlaþarak, akademik performansa etkileri ve sonuçlarý açýsýndan ele alalým.

Kaynaðý belirsiz korku ve tedirginlik durumuna kaygý denir ve kaygý, var oluþumuzdaki en temel duygulardan biridir. Korku, herkes tarafýndan tehlikeli olarak kabul edilen bir duruma karþý yaþandýðý halde, kaygý kiþinin kendisinin ürettiði bir duygudur. Genel olarak olumsuz duygularýn yaþandýðý durumlar kaygýnýn ortaya çýkmasýna sebep olur. Kaygý temelde yaþadýðýmýz olaydan deðil yaþadýðýmýz olaylara yüklediðimiz anlamlardan, yorumlardan kaynaklanýr.

Kaygýnýn kökenini anlayabilmek sanýldýðýndan da kolay olmayabilir, çünkü kaygýnýn geliþimi karmaþýktýr. Kaygý, kökenini bireyin çocukluk yaþantýlarýndan alýr. Bu yaþantýlar, çocuðun anne babasý, yakýn arkadaþlarý ve öðretmenleri ile olan iliþkilerinden kaynaklanýr. Kaygý, çocuðun çevresindeki kaygýlý insanlarýn varlýðý ile geliþir. Çocukluðu izleyen ergenlik döneminde de ana baba ya da diðer yetiþkinlerin tutumlarý kaygý düzeyini etkiler.

Sýnav Kaygýsý ve Nedenleri

Sýnav kaygýsý, sýnav öncesi öðrenilen bilginin sýnav sýrasýnda kullanýlmasýna engel olan ve baþarýnýn düþmesine yol açan yoðun duygu halidir. Kaygýnýn bir türü olan sýnav kaygýsýnýn temelinde de öðrencinin sýnava yüklediði anlam ve deðerler bulunmaktadýr. Kaygýyý doðuran unsur sýnavýn kendisi deðil, sýnava yüklenen farklý anlam ve yorumlardýr. Öðrenci gerçekte bilgi düzeyini ölçen sýnava, baþkalarýnýn gözünde var olduðuna inandýðý kiþilik deðerini korumak ve elde etmek anlamýnda kiþilik deðerini ölçen bir sýnav olarak yaklaþýyorsa, öðrencinin yaþadýðý duygu kaygýdýr.

Sýnav kaygýsýna neden olabilecek birçok þey var. Genellikle, bu nedenler durumsal nedenler ve zihinsel nedenler olarak ayrýlabilir

DURUMSAL NEDENLER

• Kalabalýk bir sýnýfta sýnavlara girmekten korkma
• Verimli ders çalýþma becerisine sahip olamama
• Sýnavlara iliþkin önceki yýllardan kalan stres öyküsü
• Konunun anlaþýlmamasý
• Konu tekrarý yapýlmamasýz

ZÝHÝNSEL NEDENLER

• Düþük almaktan korkmak
• Zamaný kontrol edememe hissi
• Baþkalarýný hayal kýrýklýðýna uðratma korkusu (ebeveynler, öðretmenler)
• Sýnavlara gereðinden fazla önem vermek
• Gerçekçi olmayan beklentilere sahip olmak
• Notlarý öz-deðerin bir yansýmasý olarak kullanmak (kendi deðerini aldýðý nota göre deðerlendirmek)
• Zayýf öz saygý ya da olumsuz öz konuþma
• Sýnav süresinin az olduðu düþüncesi

Sýnav kaygýsý yaþayan iki tür öðrenci vardýr:

Baþarý düzeyi yüksek olan öðrenci
Kendinden beklentileri yüksek olan veya mükemmeliyetçi olan bu öðrencilerin, sýnav kaygýsý yaþama olasýlýklarý yüksektir. Bu öðrenciler kendileri üzerinde çok fazla baský yapma eðilimindedir ve hatalarla uðraþmakta zorlanýrlar. Bu, sýnav esnasýnda öðrencileri olumsuz etkilemektedir.

Hazýrlýksýz öðrenci
Bir sýnava uygun þekilde hazýrlanmamýþ öðrencilerin de sýnavda kaygýlanmalarý muhtemeldir. Bunun sebebi genellikle öðrencinin uzun süre masa baþýnda oturduðu halde konuyu anlamamasýndan kaynaklanýr. Burada plan program   Uzun süre öðrenciler baþarýsýz olacaðýný düþündükleri bir teste girdiklerinde, bunun gerçekten gerçekleþmesine yol açabilir.

Sýnav Kaygýsýný Yenmek, Kaygýnýn Sebeplerini Anlamakla Baþlar…

Neyse ki, öðrencilerin yaþadýðý sýnav kaygýsýnýn zararlý semptomlarýný hafifletmek için atabilecekleri adýmlar vardýr. Çocuðunuzun sýnav kaygýsý ile mücadele edip etmediðini belirledikten sonra, üstesinden gelmek için bu adýmlarý atmaya baþlayabilirsiniz. sýnav kaygýsýnýn temel sebeplerini belirlendikten sonra rehberlik servisi çocuðunuzun, kendisinin en iyisini yapabilmesi için güven inþa etmesine yardýmcý olacak verimli çalýþma becerileri geliþtirmesine yardýmcý olabilir.

Öðrencilere sýnav kaygýsýnýn üstesinden gelmeye yardýmcý olan, uygulayabilecekleri bazý yöntemler þunlardýr:

• Stres yönetimi stratejilerini uygulamak: Derin nefes alma gibi rahatlama teknikleri bir sýnav öncesi ve sýrasýnda rahatlamalanýza yardýmcý olabilir. Sadece olumlu düþünerek baþarýlý olamazsýnýz ancak olumsuz düþünerek baþarýsýz olmanýza neden olabilirsiniz.
• Yaþam tarzý deðiþiklikleri yapmak: Yeterince uyumak ve saðlýklý yemekler yemek gibi öz bakým alýþkanlýklarý, kaygý semptomlarýnýn tedavisinde yardýmcý olabilir.
• Ýyi alýþkanlýklar oluþturmak: Verimli ders çalýþma alýþkanlýklarý geliþtirin için ve sýnavlara hazýr olduðunuzdan emin olun. Bunu yapmanýn iyi bir yolu, çalýþýrken belirlediðiniz hedefler için kendinizi ödüllendirmektir.
• Hatalarý kabul etmeyi öðrenmek:  Kendi deðerinizi testin sonucuna baðlamayýn. Bu bir sýnav ve bir kiþi olarak sizin ne kadar deðerli olduðunuz notlara baðlý deðil.
• Dikkat daðýtýcý þeyleri en aza indirmek: Sýnava odaklanýn ve olumsuz düþünceleri engelleyerek dikkatinizi daðýtmamaya çalýþýn.

Ailelere Öneriler

• Kaygý, bulaþýcý bir duygudur. Çocuk kendisine söyleneni deðil gördüðünü uygular. Sýnava yaklaþtýkça sakin ve endiþeden uzak olmaya çalýþýn.
• Çocuða, sýnavlarýn onun kiþiliðini deðerlendiren bir ölçü olmadýðý, kazanmak kadar kaybetmenin de hayatýn bir parçasý olduðu, hayatýn sonu olmadýðý anlatýlmalýdýr.
• Çocuðunuzdan beklentilerinizde gerçekçi olmaya çalýþýn. Beklentileriniz ile çocuðunuzun yapabilecekleri birbiriyle uyumlu olursa çocuðunuz daha az kaygý yaþayacaktýr.
• Her anne baba çocuðunun özel olduðunu düþünür. Objektif bakýldýðýnda belli alanlarda kuvvetli yönleri olabileceði gibi belli alanlarda da zayýf özellikleri olabilir. Güçlü yönlerini ön plana çýkarýp zayýf yönlerini destekleyin.
• Motivasyonun saðlanmasýnda ilk þart çocuðu anlamaktýr. Bunun için olumlu aile ortamýnda saðlýklý iletiþimin kurulmasýna özen gösterin.
• Çocuðunuzun, ergenlikten kaynaklanan sýkýntýlarýna karþý hoþgörülü olun.
• Sorumluluðunu, çocuðunuza býrakýn. Çocuðunuzun sorumluluklarýný üstlenmeyin, sorumluluklarýný yerine getirirken sadece destek olun.
• Çocuðunuzla sýnav öncesinde kendisini nasýl hissedip deðerlendirdiðine yönelik konuþmalar yapýn, gerekiyorsa sadece dinleyin.
• Ders çalýþma konusunda baský yapmayýn. Unutmayýn ki baský, gönülsüzlük getirecektir.
• Verimli çalýþmak, masa baþýnda geçirilen zamanýn uzunluðuna deðil, çalýþmalarýn etkin olmasýna baðlýdýr. Çocuðunuzun ders çalýþma becerilerini geliþtirmesine yardýmcý olup, baþarýsýnda, dinlenmesinin ve eðlenmesinin de ihtiyacý olduðunu unutmayýn.
• Çocuðunuzun baþarýsýný artýrma amacýyla yapýlan eleþtiri, yargýlama ve kýyaslamalar onu daha çok kaygýlandýrýrken, motivasyonunu saðlamak için olumlu yönlerini vurgulamak ve desteklemek baþarýsýný artýracaktýr.
• Geleceðe iliþkin planlar yaparken alternatifler belirleyin. Sýnav sonucunun tek çare olmadýðýný, her þeyin sonu olmadýðýný söyleyin ve buna ilk olarak siz inanýn.

Çocuklarýmýz diyor ki…

Sýnava hazýrlanan öðrencilerin, yaþadýklarý sürece yönelik olarak duygu ve düþüncelerini özetleyen cümleleri sizlerle paylaþmak istedik.

• Eve geldiðimde güler yüz istiyorum.
• Ailemin bana güven duymasý ve destek olmasý beni güçlü kýlar.
• Kötü puan ya da not alabilirim.
• Hoþgörülü olur musunuz? Zaten iþim çok zor.
• Çok fazla þey istiyorsunuz, ben de zorlanýyorum
• Evde huzurlu bir ortam istiyorum.
• Bazen sizlere karþý olumsuz davranýyorum, anlayýþlý olur musunuz?
• Bana sürekli "Sana güveniyorum." demeniz beni daha da zorluyor.
• Bana ilk sorduðunuz soru "Kaç puan aldýn, kaç soru çözdün?" olmasýn.
• "Kazanamazsan çok kötü olur" diyorsunuz. Üzülüyorum
• Güveninize ve morale ihtiyacým var.
• Bazen çok üstüme geliyorsunuz, benden yapamayacaðým þeyleri istemeyin.