Protista Alemi Nedir?

Protoctista
Heterojen yani ayrışık bir canlı grubudur. Ökoryot sınıfındaki tek hücreli ve çok hücreli canlılardan oluşan ailedir. Bireysel ya da koloni olarak yaşayan türleri içerir. Hayvanlar, mantarlar ve bitkiler aleminden tamamen farklı bir sınıftır.

Protista Alemi Özellikleri

• Tek hücreli, çok hücreli ya da koloni halinde yaşayan grupları kapsayan bir alemdir.
• Tamamı ökaryot olduğu için çekirdek ve zarlı organellere sahiptirler.
• Basitçe gruplara ayıracak olursak :
  • Protoza Canlılar :
    - Kamçılılar
    - Yalancı ayaklılar
    - Sporlular
    - Silliler
    .
  • Algler
  • Cıvık mantarlar

Protozoa Canlılar

Kamçılılar

• Kamçıları ile aktif olarak hareket edebilen canlılardır.
• Tek hücrelidirler.
• öglena Euglena Viridis (öglena) ve Trypanosama Gambiensa en bilinen örneklerdir.
• Tatlı suda yaşayan türlerde kontraktil koful bulunur ve fazla suyu ATP harcayarak dışarı atarlar.
• Pelikula denilen koruyucu bir kılıfa sahip oldukları için belirgin / ayırt edilebilen şekilleri vardır.
• Kamçılarının olduğu yerden dikey olarak ikiye bölünerek eşeysiz üreme ile çoğalırlar.
• Öglena hem ototrof hem de heterotrof beslenme rejimine sahiptir.
• Göz lekesi yani stigma denilen yapı sayesinde kloroplastını uyarır ve fotosentez yapar, ortamda ışık olmadığı zamanlarda ise kamçısı ile avlanır.
• CO₂, NH₃ gibi atıklarını difüzyon ( hücre duvarından gaz salınımı ) ile uzaklaştırarak boşaltım yaparlar.
• Trypanosoma gambiensa omurgalı hayvanların kanında yaşayabilir ve uyku hastalığına neden olurlar. Çeçe sineği sayesinde canlılar arasında konakçı olabilen bir parazittir.
• Noctilica Miliaris isimli kamçılınınsa en bilinen özelliği denizlerde yakamoz oluşturnasıdır.
• Giorida Lamblia ise kirli sularda yaşar ve insanların ishal olmasına sebebiyet verir.
• Leishmania Tropica adındaki kamçılı ise sivrisinekler tarafından taşınarak Şark Çıbanı hastalığına neden olur.
• Leishmania Donovani ise sivrisineklerle taşınarak Kala-azar hastalığına yol açmaktadır.

Yalancı Ayaklılar ( Kök Ayaklılar )

• Amoeba (amip) en bilinen örnektir.
• Tek hücrelidir.
• Tatlı suda yaşayan türler kontraktil kofula sahiptir.
• Ayakları ile dışarıdan besin alıp hicrelerinde bulunan koful organeli sayesinde sindirerek beslenirler. Bu beslenme şekline hücre içi sindirim adı verilir.
• Parazit olan türleri bağırsaklara yerleşerek amipli dizanteri adı verilen hastalığa sebep olur.
• Eşeysiz üreme ile ikiye bölünerek çoğalırlar.
• Pelikula bulunmadığı için belirli bir şekilleri yoktur.
  Pelikula : hücre zarı altında, çadıra benzeyen yapılardır. Tek hücrelilerde ve kök ayaklı olmayan türlerde bulunur.
• Yalancı ayaklar sayesinde hareket edebildikleri gibi avlanma yetenekleri de vardır.

Sporlular

• Plazmodium Malaria en bilindik örnektir.
• Parazit olan bu tür anofel cinsi sivrisinekler sayesinde taşınır ve sıtma hastalığına neden olur.
• Sivrisinek vücudundayken eşeyli olarak, insan alyuvarlarındayken ise eşeysiz olarak ürer. Bu üreme şekline Metagenez yani döl almaşı adı verilir.
• Heterotrof beslenirler.
• Yapılarında hareket organeli, kontraktil koful ve besin kofulu bulunmaz.

Silliler

• Siller sayesinde aktif olarak hareket edebilirler. Bu yapılar kamçıdan daha kısa ama hareketli uzantılardır.
  Siller ne işe yarar? Sill nedir biyoloji? Silleri nedir? Sil hangi canlılarda bulunur? Siller nerelerde oluşur? Siller hareket eder mi? Sill nedir tıp? Sill nasıl oluşur? Sil yapısı nedir?
• Paramecium / Paramesyum en bilinen örnektir.
• Silleri sayesinde avcı statüsündedirler ve beslenmelerini bu şekilde sağlayabilirler.
• Çift çekirdeğe sahiptirler.
• Mikro çekirdekleri eşeyli üreme ( konjugasyon ) içindir.
• Makro çekirdek ise eşeysiz üreme ve diğer yaşamsal faaliyetler içindir.
• Enine ikiye bölünerek eşeysiz olarak çoğalabilirler.
• Pelikula sayesinde belirgin bir şekilleri vardır, ayırt edilebilirler.
• Tatlı suda yaşayan türlerinde kontraktil koful bulunmaktadır.

Algler

• Tatlı ya da tuzlu suda yaşayan çeşitleri vardır.
• Tek hücreli ve çok hücreli türleri olan fotosentetik canlılardır.
• Fotosentez sonucu ürettikleri besin ve O₂ / oksijeni suda yaşayan diğer canlılara verdikleri için üretici konumundadırlar.
• En bilinen tek hücreli örnekler; Diatom ve Chlamydomonas
• En bilinen çok hücreli örnekleri; Ulotrix, Ulva (deniz marulu) ve Sargassum
• Eşeyli ve eşeysiz olarak üreyebilirler.
• Kök, gövde ve yapraklara sahip olmadıkları için bitkilerden farklıdırlar.
• Hücrelerinde bulunan renk pigmentleri sayesinde farklı renklere sahiptirler ve esmer, kavrengi, kırmızı ya da yeşil alg olarak adlandırılırlar.

Cıvık Mantarlar

• Uzantıları sayesinde hareket edebilen avlanabilen canlılardır.
• Amip gibi avlanarak (hücre içi sindirim) beslenirler.
• Eşeyli ve eşeysiz ürerler.
• Hücre duvarları yoktur, ökaryot organizmadırlar.
• Ayrıştırıcı organizma konumundadırlar.
• Mantarlar alemi ( fungi ) üyesi değildirler. Jelatine benzeyen yapıları nedeniyle mantar tanımı almışlardır.