Platon ya da Eflatun (Πλάτων Plátōn) doğum tarihi MÖ 428 ile 423 arası , ölüm tarihi ise 348 ya da 347 olduğu tahmin edilen , Antik Yunan filozofu ve bilgesidir.

Dünyada üniversite düzeyindeki ilk kurumlardan biri ve aynı zamanda günümüzdeki kurumlara bu tanımı kazandıran Akademi'nin kurucusudur.

Düşünce tarihinde bir dönüm noktası olan Platon, felsefe ve bilim tarihindeki pek çok tartışmanın temellerini atmış, Hristiyanlık ve İslam gibi pek çok dini de derinden etkilemiştir.

Hocası Sokrates ve öğrencisi Aristoteles ile birlikte felsefe tarihinin en etkili ismidir. Platon tarafından ortaya atılan iddiaların büyük bir kısmı hâlen önemini korumakta, tartışılmakta ve çoğu düşünceye katkıda bulunmaktadır.

İngiliz matematikçi ve filozof Alfred North Whitehead "Avrupa felsefe geleneğiyle ilgili yapılabilecek en güvenilir genel nitelendirme, Platon'a ait bir dizi dipnottan oluştuğudur" demiştir.

Aynı döneme ait düşünürlerin aksine, büyük bir olasılıkla eserlerinin hepsi günümüze kalabilmiş olan Platon genellikle kendi çevresinden veya kendi için önemli olan karakterlerden oluşan, belirli bir mekanda ve zamanda geçen, bir konu etrafında insanların tartıştığı ve birbirlerine karşı argümanlar vererek iddialarını çürütmeye veya ispatlamaya çalıştığı, çeşitli şakalar ve göndermeler de içeren, tiyatro metinlerine oldukça yakın kurgusal diyaloglar yazmıştır. 

Bu kurgusal diyalogların çoğunda ana karakter Sokrates'dir.  Bu diyaloglar uzunluk, konu ve işleniş açısından birbirinden farklıdır Bu nedenle Platon'un etik, estetik, metafizik, politika gibi farklı alanları işlediği bu metinlerde pek çok düşünceyi hayatı boyunca tekrar tekrar değerlendirdiği, düşüncelerini değiştirdiği veya yeniden ele aldığı düşünülmüş, diyalogların kronolojisi, nasıl yorumlanması gerektiği, hangi iddiaları Platon'un kendinin savunduğu ya da Platon'un diyaloglarında yazmadığı düşünceleri olup olmadığı tartışma konusu olmuştur ve olmaya devam etmektedir.

Platon politik felsefenin kurucusu kabul edilir. Platon'un sadece akıl aracılığıyla bilinebileceğini iddia ettiği tümel gerçekler olan idealar teorisi ; ruhun akıl, duygular ve arzulardan oluşan üç parçası olduğu ve bu parçalar arasında aklın yönetimine dayanan bir uyum kurulması gerektiği iddiası ve bu teoriler üzerine kurduğu etik ve politik düşünceleri tarih boyunca akıl, ruh, beden, tümeller, ahlak ve devlete dair tartışmalarda oldukça etkili olmuştur. En sık okunan ve temel düşüncelerinin çoğunu açıkladığı düşünülen diyalogları Devlet, Sokrates'in Savunması, Phaidon, Şölen, Theaitetos, Menon, Parmenides, Protagoras ve Timaios olan Platon'un bunlar dışında asıl Sokrates'in bir konu hakkında konuştuğu kişinin verdiği cevapları çürüterek o insanı kendini sorgulamaya ve böylece felsefe yapmaya yönlendirme sürecini tasvir ettiği eğlenceli diyalogları tarih boyunca oldukça popüler olmuşlardır.

Sokrates'in yanı sıra kendinden önce gelen Herakleitos, Parmenides, Pisagor gibi filozoflardan da etkilenen Platon'un bu filozoflara yer verdiği metinleri aynı zamanda haklarında günümüze çok az şey kalmış olan bu filozoflara tanıklık ederek kaynak oluştursa da, Platon'un metinlerinin kurgusal metinler olduğu unutulmamalıdır.


platonik aşk



Platon'un aşk üzerine Şölen adlı bir diyaloğu ve diğer diyaloglarında bu konuda çeşitli iddiaları bulunsa da, hiçbiri günümüzdeki anlamıyla Platonik aşka karşılık gelmemektedir. 

Platon gerçek aşka bedensel hazlara yönelerek değil ruhsal bir yolla gerçeğin, güzelin, iyinin kendine dönük bir yönelimle ulaşıldığını iddia ettiği için zaman içerisinde 'Platonik aşk' terimi günümüzde 'romantik ya da cinsel bir karşılık beklenmeyen aşk' anlamı kazanmıştır. 

Oysa ki Platon cinselliğe ya da romantik ilişkilere karşı çıkmamaktadır. 


Sıradaki başlık
➡ Platon'un Hayatı

comments loading
Bilişim PARK © 2025